ŞİMDİ Mİ, SONRA MI?

Hayatımızda zaman zaman bazı şeyleri erteleriz. Bu kimi zaman doktor kontrolümüz olur, kimi zaman akraba ziyaretleri, kimi zaman yapılacak ödevlerimiz, kimi zaman ev işleri…

Erteleme davranışı, sonrasında kişi için stres faktörü haline gelebilse de, kişi tarafından kronik hale getirilmediği sürece, önemli bir ruh sağlığı problemi teşkil etmemektedir. Kişinin erteleme davranışının profesyonel yardım gerektirmesi için, kişi erteleme davranışı sonucu meydana gelecek kötü senaryoları bilmesine rağmen, erteleme davranışını devam ettirmelidir.

Bu erteleme ve benzeri davranışlar kişinin hayatını sürekli zora sokuyor ve kişi, bunun için bir önlem almak yerine, ertelemeye devam ediyorsa, bir problemden bahsetmek mümkündür.

Erteleme davranışı, her yaş grubu insanda görülmektedir. Ve beraberinde bazı psikolojik problemleri de getirmektedir. Örneğin; ertelediği davranışı daha sonra zorunlu şekilde yerine getirmesi gereken kişi, hele ki zaman kısıtlaması da varsa, yoğun anksiyete yaşayabilmektedir.

Erteleme davranışı, çoğunlukla kişinin zamanı yönetememesi ya da yanlış zaman yönetimi gibi problemlerden kaynaklanmamaktadır. Erteleme davranışı, bir çeşit duygu yönetimi sorunudur. Çünkü, erteleme davranışında kişi, hazzı ertelemek yerine, işi ertelemektedir. Burada erteleme davranışını tetikleyen birden çok faktör olabilmektedir. İş kişiye zor geliyor olabilir, kişi kendini bu işi yapacak niteliğe sahip hissetmiyor olabilir. Bu ve bu gibi sebeplerle, kişi kendini o an için rahatlatacak farklı bir işe yönelmektedir.

Yapılan araştırmalarda, kronik olarak erteleme davranışı gösteren kişilerin; yoğun stres, düşük yaşam doyumu, depresyon ve kaygı belirtileri göstermelerinin yanı sıra, hipertansiyon ve kalp damar hastalıkları gibi fizyolojik belirtilere de rastlanmaktadır.

Erteleme Davranışına Karşı Neler Yapılabilir?

Öncelikle ne tür davranışların, hangi koşullar altında ertelendiği keşfedilmelidir. Bu koşullar belirlendiğinde sıradaki adım, buna sebep olabilecek faktörleri tespit edebilmektedir. Çünkü, erteleme davranışını tetikleyen faktör, kişinin başarısızlık korkusu olabileceği gibi mükemmeliyetçilik anlayışı da olabilmektedir. Ve eğer, günlük yaşamı sekteye uğratan, kronik hale gelen, ilişkileri bozan bir erteleme davranışı söz konusuysa, mutlaka profesyonel destek alınmalıdır.

KAYNAK

Uzun, B., Demir, A. (2015). Erteleme: Türleri, Bileşenleri, Demografik Etkenler ve Kültürel Farklılıklar, Ege Eğitim Dergisi, 16(1):106-121.

Kandemir, M. (2010). Akademik Erteleme Davranışını Açıklayıcı Bir Model, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.